برای ساختمان‌های مدرن و با معماری روز، نیاز است که از برخی روش‌های سنتی فاصله بگیریم و از مصالح و راه‌های مناسب برای اجرای قسمت‌های مختلف ساختمان استفاده کنیم. به‌کارگیری انواع سقف عرشه فولادی ازجمله روش‌های رایج و بهینه‌ای محسوب می‌شود که سرعت عملیات اجرایی و همچنین مقاومت سقف ساختمان‌ها را دوچندان می‌کند. ساختار و اجزای سقف عرشه فولادی نیز به‌گونه‌ای است که وزن سقف و به‌طور کلی وزن ساختمان را کاهش می‌دهد. دیگر مزیت این نوع سقف‌سازی را می‌توان در مرحله اجرای سقف عرشه فولادی مشاهده کرد؛ چراکه در این روش، برخی از عملیات‌های زمان‌بر، سخت و هزینه‌بر مانند قالب‌بندی حدف شده است. برای رسیدن به پاسخ سوال سقف عرشه فولادی چیست؟ و آشنایی با کاربردها، انواع، اجزا و مراحل اجرای آن، با ادامه مطلب همراه شوید.

سقف عرشه فولادی چیست ؟

در اولین قدم در بررسی این روش سقف‎سازی، باید به سوال سقف عرشه فولادی چیست؟ پاسخ دهیم. عرشه فولادی درواقع یک نوع سازه فلزی به‌شمار می‌رود که به شکل ورق‌های فولادی عرضه و استفاده می‌شود. این سازه‌های فلزی با وزن سبک، مقاومت عالی و شکل موج‌دار شناخته می‌شوند. قرآیند اجرای این نوع سقف‌ها راحت و مقرون‌به‌صرفه است و مقاومت بالایی دربرابر زنگ‌زدگی و تغییرات جوی شدید از خود نشان می‌دهند.

.

کاربرد عرشه فولادی

در قدم بعدی به بررسی پاسخ این سوال رایج که کاربردهای مختلف سقف عرشه فولادی چیست؟ می‌پردازیم. کاربرد اصلی این ورق‌های فولادی در اجرای سقف ساختمان‌هایی است که دارای اسکلت بتنی و فلزی هستند. از این عرشه فولادی می‌توان به‌راحتی و با خیال آسوده در سقف‌سازی انواع ساختمان با کاربری‌های مختلف صنعتی، اداری، تجاری، مسکونی و … استفاده کرد. در نگاهی دقیق‌تر و جزئی‌تر می‌توان گفت که عرشه فولادی در سازه‌های دارای اسکلت فلزی و بتنی با کاربری‌های زیر قابل استفاده است:

• ساختمان‌های اداری
• ساختمان‌های مسکونی
• مجموعه‌های تجاری و صنعتی
• انبارها و سوله‌ها
• ورزشگاه‌ها، سینماها، آسایشگاه‌ها و مدارس
• ایجاد سکوی کار در مرحله احداث ساختمان‌های چند طبقه برای کارگران
• ایجاد اسلب‌های سیمانی و با وزن سبک در قسمت کف ساختمان‌ها

اجزای اصلی سقف عرشه فولادی

همان‌طور که اشاره شد، وزن سبک و مقاومت عالی از اصلی‌ترین ویژگی‌های سقف عرشه فولادی محسوب می‌شود. از مهم‌ترین دلایل وجود این مزیت‌ها، می‌توان به اجزای سقف عرشه فولادی اشاره کرد. این اجزا و نحوه قرارگرفتن آن‌ها درکنار یکدیگر منجر به مقاومت و استحکام این محصول درعین داشتن وزن سبک شده است. اجزای اصلی سقف عرشه فولادی به شرح زیر است:

ورق عرشه فولادی

از اصلی‌ترین اجزای سقف عرشه فولادی ورق‌هایی از جنس فولاد و عمدتا گالوانیزه است که شکل موج‌داری نیز دارند. این ورق‌ها درواقع عرشه اصلی سقف را دربرمی‌گیرند و بقیه اجزای عرشه فولادی روی آن نصب می‌شوند. به این معنی که، ورق‌های فولادی را روی تیرهای افقی و همچنین فرعی قرار می‌دهند و سایز اجزای اصلی را روی آن سوار می‌کنند.

گل میخ

گل میخ‌ها که با عنوان برشگیر نیز شناخته می‌شوند، از دیگر اجزای اصلی سقف عرشه فولادی به‌شمار می‌روند. گل میخ‌ها نسبت به سایر اجزا، اندازه کوچکتری دارند؛ اما نمی‌توان نقش مهم آن‌ها را در ایجاد سقف سازه نادیده گرفت. برشگیرها یا همان گل میخ‌ها، میخ‌های کوچکی هستند که برای اتصال ورق‌های عرشه فولادی به تیرها استفاده می‌شوند.

آرماتور

آرماتور از دیگر اجزایی است که در اجرای سقف عرشه فولادی کاربرد دارد. بعد از اتصال ورق‌های فولادی به تیرها و ثابت کردن آن‌ها با کمک گل میخ‌ها، باید از آرماتورها استفاده کنید. با جوش دادن آرماتورها به برشگیرها، یک شبکه یکپارچه و درست ایجاد می‌شود که مقاومت سقف عرشه فولادی را افزایش می‌دهد.

بتن

بتن از دیگر مهم‌ترین اجزای سقف عرشه فولادی است که روی ورق‌های فولادی به‌منظور ایجاد ضخامت لازم ریخته می‌شود. لازم به ذکر است که شبکه ایجاد شده توسط آرماتورها نیز در دورن بتن قرار می‌گیرند و به این شکل مقاومت سقف را به‌طرز قابل توجهی افزایش می‌دهند.

فلاشینگ

درکنار  اجزای اصلی سقف عرشه فولادی، می‌توان به یکی از اجزای فرعی به‌نام فلاشینگ نیز اشاره کرد. فلاشینگ نوعی ورق فلزی و با ضخامت بسیار کم(حود 5 میلی‌متر) است که در قسمت لبه عرشه، نصب می‌شود. نصب فلاشینگ‌ها مانع از بیرون ریختن بتن از سقف می‌شود.

انواع سقف عرشه فولادی

پاسخ به سوال انواع سقف عرشه فولادی چیست؟ بسیار مهم است؛ چراکه هرکدام از این سقف‌ها با ویژگی‌ها و مشخصات منحصربه‌فردی معرفی و دسته‌بندی می‌شوند. در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توان سقف عرشه فولادی را شامل دو نوع مرکب و غیرمرکب دانست که نوع مرکب آن نیز با دو مدل مجزا شناخته می‌شود. انواع سقف عرشه فولادی شامل موارد زیر است:

سقف غیرمرکب

یکی از انواع سقف عرشه فولادی، سقف غیرمرکب نام دارد که نسبت به دیگر مدل‌ها کمتر محبوب است. ساختار سقف‌های غیرمرکب این‌گونه است که ابتدا سازه عرشه فولادی را قرار می‌دهند و سپس روی آن بتن می‌ریزند. در این شرایط، عرشه فولادی همانند قالب بتن عمل می‌کند که مقاومت آن نسبت به دیگر انواع سقف مرکب، کمتر است. از آنجایی که هزینه اجرای سقف غیرمرکب پایین است، برخی این روش را با استفاده از کاربرد میلگردهای قوی در بخش زیرین عرشه، مقاوم‌تر و مستحکم‌تر می‌سازند.

سقف مرکب بدون کاربرد میلگرد

زمانی که در اجرای سقف مرکب از برشگیرها یا گل میخ‌ها به‌جای میلگرد استفاده شود، با نوع دیگری از انواع سقف عرشه فولادی روبه‌رو هستیم. اگر در بخش میانی ورق‌های فولادی از گل میخ استفاده شود و یا به‌طورکلی ورق‌های دارای آج برای این کار انتخاب شود، درواقع سقف مرکب بدون کاربرد میلگرد پیاده‌سازی شده است. آج‌های بزرگ موجود در برخی ورق‌های فولادی، باعث ایجاد پیوند و اتصال خوب بین ورق و بتن می‌شوند. لازم به ذکر است که مقاومت این نوع سقف‌ها نسبت به سقف‌های مرکب با میلگرد کمتر است.

سقف مرکب با میلگرد

اگر به این فکر می‌کنید که رایج‌ترین و مقاوم‌ترین نوع سقف عرشه فولادی چیست؟ باید با سقف مرکب با کاربرد میلگرد آشنا شوید. زمانی که در اجرای سقف عرشه فولادی درکنار بتن و ورق‌های فولادی از مواردی مانند میلگرد و آرماتور استفاده شود، درواقع سقف مرکب با میلگرد را انتخاب کرده‌اید. از آنجایی که مقاومت این نوع سقف‌ها بسیار زیاد است، در مواردی که باید سقف مقاومت و استحکام عالی داشته باشد از این روش استفاده می‌شود.

مراحل اصلی در اجرای سقف عرشه فولادی

در پیاده‌سازی سقف عرشه فولادی باید یکسری مراحل مهم و اصلی انجام شود که هرکدام از آن‌ها روی استحکام و مقاومت سازه تاثیر دارند، ازجمله:

مرحله اول: ایجاد عرشه فولادی

در ابتدا باید ورق‌های فولادی موج‌دار، به ترتیب در محل مناسب جایگذاری شوند. نحوه قراردادن ورق‌های فولادی روی تیرهای افقی و یا فرعی بسیار مهم است. وزن سبک عرشه فولادی، جایگذاری آن‌ها را راحت و سریع کرده است که این مرحله توسط نیروی انسانی و یا دستگاه‌های کوچک انجام می‌گیرد.

مرحله دوم: اتصال عرشه به تیرها

در قدم بعدی باید ورق‌های فولادی را روی تیرها قرار داده و آن‌ها را به یکدیگر متصل کنید. به این شکل که در ورق‌ها سوراخ‌های متعدد ایجاد کرده و با عبور دادن گل میخ‌ها و جوش دادن آن‌ها به تیرها، این اتصال و محکم‌سازی انجام می‌شود.

مرحله سوم: آرماتوربندی

ایجاد شبکه یکدست و درست آرماتوری، مرحله بعدی در اجرای سقف های عرشه فولادی محسوب می‌شود. جوش دادن آرماتورها به گل میخ‌ها و اتصال آن‌ها به یکدیگر باعث ایجاد یک شبکه مناسب به‌منظور افزایش استحکام سقف عرشه فولادی می‌شود.

مرحله چهارم: بتن ریزی

در مرحله نهایی اجرای سقف عرشه فولادی، باید فرآیند بتن‌ریزی را تا رسیدن به ضخامت استاندارد و وزن مناسب انجام دهید. در مرحله بتن‌ریزی، شبکه آرماتوری نیز در درون بتن قرار می‌گیرد و به این شکل مقاومت سقف افزایش می‌یابد. با انجام نازک‌کاری روی سطح بتن، درواقع کار پیاده‌سازی سقف عرشه فولادی به پایان می‌رسد.

نحوه محاسبه بتن سقف عرشه فولادی

اگر این سوال که نحوه بتن‌ریزی در پیاده‌سازی صحیح سقف عرشه فولادی چیست؟ ذهن شما را به خود مشغول کرده است، باید ابتدا با نحوه محاسبه بتن در اجرای این روش آشنا شوید. برای محاسبه درست بتن، باید رفتار مرکب دال و عرشه را درنظر بگیرید. سپس باید کنترل ظرفیت خمشی مثبت دال، دهانه مجاز آن را طبق خیز تحت بار زنده و همچنین خیز تحت مجموع بارهای زنده و مرده را برآورد کنید.

 با توجه به این موضوع که مقاومت تسلیم عرشه‌های فولادی تولیدشده در کارخانجات داخلی در سطوح  ۳۰۰۰kg/m²  الی ۳۵۰۰kg/m²  قرار گرفته‌اند، توصیه می‌شود حداقل تنش مجاز ورق‌های فولادی را با فرمول fy=3000kg/m² محاسبه کنید. لازم به ذکر است که هنگام انجام محاسبات دال عرشه، حتما از عرشه و تیر فاقد شمع‌بندی استفاده کنید.

سخن پایانی

از آنجایی که استفاده از روش‌های سنتی در ساختمان‌سازی و معماری مدرن کمرنگ شده است، باید روش‌هایی را در اجرای هر مرحله از ساخت سازه درنظر بگیرید که بهینه و مقاوم هستند. با توجه به استقبال بی‌نظیر از مدل‌های مختلف سقف عرشه فولادی و بهره‌مندی از کاربردهای مختلف آن، در این مطلب به‌طور کامل به پاسخ سوال سقف عرشه فولادی چیست؟ پرداختیم. این نوع سقف‌ها با اجزای مهم و مختلف، انواع متنوع و نحوه اجرای آسان و سریع شناخته می‌شوند.