از نظر زیبایی شهری و نیز عابران و گردشگران، نمای بیرونی ساختمان و سبک طراحی آن بیشتر جلب توجه می‌کند. یکی از المان‌های موثر در زیبایی نمای یک ساختمان، پوشش سقف آن به شمار می‌آید. سقف شیروانی (Gable Roof) یکی از انواع انتخاب‌ها برای ساخت سقف در مناطق با بارندگی بالا و آب و هوای مرطوب است. این ساختار سقف با زوایا و شیب‌های خاص خود، عملکردی عالی در دفع آب و جلوگیری از نفوذ آب به داخل ساختمان دارد. جالب است بدانید که این انتخاب، محدود به نواحی مرطوب با بارندگی بالا نمی‌شود. اگر شما هم به دنبال این سبک از طراحی سقف برای ساختمان خود هستید، قبل از خرید، این مقاله را تا انتها بخوانید.
چرا سقف شیروانی را برای ساختمان خود انتخاب کنیم؟
پاسخ این سوال بسیار ساده است. با بررسی مزایای این نوع سقف و نیز ظاهر زیبایی که در نهایت از سازه شما به نمایش گذاشته خواهد شد، می‌توان به دلیل انتخاب آن پی برد. مزایای استفاده از سقف شیروانی عبارتند از:
- ایجاد نمایی زیبا و متفاوت: سقف شیروانی با سبک طراحی خاص خود، به سقف ویلا جلوه‌ای زیبا و چشم‌نواز می‌بخشد.
- سبک بودن متریال: استفاده از سازه‌های سبک در سقف باعث کاهش وزن کلی ساختمان می‌شود. سقف شیروانی با داشتن این ویژگی، بارهای اعمالی بر سازه را کاهش می‌دهد. این ویژگی مهم به استحکام و پایداری ساختمان کمک می‌کند.
- قابلیت نصب آسان و سریع: ساده بودن و سبکی ساختار سقف شیروانی، این امکان را به سازندگان می‌دهد که با کارآیی بالا و به سرعت عملیات ساخت را انجام دهند.
- امکان استفاده در انواع سقف با شیب‌های مختلف: سقف شیروانی امکان استفاده حتی در سقف‌های با شیب بالا را نیز دارد.
- مقرون به صرفه بودن: هزینه ساخت و نصب این نوع سقف پایین است، به همین دلیل یک انتخاب مقرون به‌صرفه به‌شمار می‌آید.
- تهویه بهتر: استفاده از سقف شیروانی، تهویه بهتری در داخل ساختمان ایجاد می‌کند. این ویژگی به دلیل فضای زیاد زیر شیروانی و امکان تداوم جریان هوا ایجاد می‌شود.
انواع سقف شیروانی را بشناسیم
سقف‌های شیروانی، در معماری جدید تاثیر مهمی بر زیبایی و عملکرد ساختمان دارند. در مناطق مرطوب، این سقف‌ها بهترین گزینه برای مقاومت در برابر انواع بارش هستند. آشنایی با انواع سقف شیروانی، امکان انتخاب درست و مطابق با نیازتان را فراهم خواهد کرد. اما انواع این سقف عبارتند از:
سقف شیروانی تک شیب (یکطرفه)
سقف شیروانی یک طرفه که به عنوان سقف شیروانی تک شیب نیز شناخته می شود، یک طرح کلاسیک از سقف دو طرفه است. سقف تک شیب (شید) یا سقف اسکیلیون، می تواند فضای ذخیره سازی اضافی را برای سازه موجود فراهم کند و در گذشته بیشتر در بخش‌های انباری و گاراژ مورد استفاده قرار می‌گرفت. امروز برخی از منازل با انتخاب یک سقف شیروانی تک شیب، به نمای زیبایی از ساختمان خود می‌رسند. این نوع سقف بسته به مورد کاربری، مثلا برای شیب کم، می‌تواند با ورق فلز یا گالوانیزه کار شود.
سقف شیروانی کلاسیک
این سقف، دارای دو ضلع شیب دار است که در بالا به شکل مثلثی یا قله به هم می‌رسند. سقف متساوی برای خانه‌هایی در مناطق با بارندگی زیاد، مناسب است، چرا که علاوه بر ساخت و نگهداری آسان، فضای اضافی در اتاق زیر شیروانی فراهم می‌کند.
سقف شیروانی با امتداد بیشتر در یک سمت Gable roof with catslide
سقف کت اسلاید نوعی سقف است که از یک طرف ساختمان به سمت پایین شیب بیشتری دارد. این سقف از سمت دیوار بیرونی امتداد می‌یابد تا یک منطقه محافظت شده ایجاد کند. طراحی منحصر به فرد این نوع از سقف شیروانی برای مدت‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. سبکی که هم در معماری سنتی و هم مدرن طرفداران خود را دارد.
سقف شیروانی M شکل
سقف‌های M شکل که نام خود را از حرف M گرفته‌اند، در اصل دو سقف شیروانی کلاسیک است که با یک دره در وسط کنار هم قرار گرفته اند.
سقف شیروانی گامبرل
سقف گامبرل، یک سقف دو طرفه متقارن با دو شیب در هر طرف است. شیب بالایی در یک زاویه کم قرار می‌گیرد، در حالی که شیب پایینی تند است. این طراحی مزایای یک سقف شیبدار را دارد و در عین حال فضای سر در سطح بالایی ساختمان، ارتفاع بهتری را خواهد داشت. این نام از کلمه لاتین قرون وسطایی گامبا به معنای قلاب یا پای اسب گرفته شده است. اصطلاح گامبرل، در فرانسه و آلمان برای سقف مانسارد نیز به کار می‌رود.
سقف کالسکه‌ای Clerestory Roof
سقف کالسکه‌ای در واقع سقفی با دیواری عمودی است که بین دو سطح شیبدار قرار دارد که دارای یک ردیف پنجره (یا یک پنجره طولانی و پیوسته) است. سقف کالسکه گاهی متقارن، با طراحی شیاردار یا شیروانی، و گاه نامتقارن و شبیه طرحی نزدیک به سقف اسکیلیون دیده می‌شود.
سقف دندانه‌دار Saw-tooth
سقف شیروانی دندانه‌دار، سقفی است که از مجموعه‌ای از برآمدگی‌ها به شکل دندانه‌های اره، با دو شیب در طرفین تشکیل شده است. در این سقف، شیب هر برش از برش قبل عمیق‌تر است. این نوع سقف نور طبیعی را وارد ساختمان یا کارخانه می‌کند و تا اواسط قرن بیستم که برق رسانی کارخانه‌ها هنوز رایج نبود، مورد استفاده قرار می‌گرفت.
سقف شیروانی هایپ Hip
در این نوع سقف شیروانی همه اضلاع به سمت پایین و به سمت دیوارها با شیب نسبتا ملایم، زاویه دارند. بنابراین، سقف شیبدار فاقد شیروانی یا اضلاع عمودی دیگر برای سقف است. در سبک معماری مدرن، سقف‌های هایپ معمولا در خانه‌های ییلاقی و کلبه‌ها دیده می‌شوند.
سقف آلاچیق
این سقف، نوعی پوشش شیبدار چندضلعی به شکل هرم است. سقف‌های آلاچیق، در واقع از معماری مذهبی قرون وسطی به جای مانده که به طور گسترده‌ای برای پوشش کلیساها با ساختار سقف شیبدار و مخروطی استفاده می‌شد. امروزه این سبک سقف‌های شیروانی را با پوشش فلزی، ورق شینگل، سقف بتنی، سقف سفالی،آندولین و سنگی کار می‌کنند.
سقف شیروانی هلندی
شیروانی هلندی یا شیروانی فلاندری به سقفی گفته می شود که اضلاع آن از یک یا چند منحنی تشکیل شده که در بالا دارای یک سقف کوچک مدل هایپ است. این طراحی، فضای اتاق در طبقه بالا را بیشتر کرده و نورگیری طبیعی فضا را افزایش می‌دهد.
سقف لوزی (هرمی) شکل
این سقف بر روی برج‌هایی با پلان مربع اجرا می‌شود. هر یک از چهار ضلع سقف به شکل لوزی شکل است که خط مورب بلند آن از نوک سقف تا یکی از گوشه های برج نگهدارنده است.
سقف قوسی شکل Arched
سقف قوسی با قرار دادن پوشش مورد نظر بر روی مجموعه‌ای از طاق‌های موازی، ساختار قوس خود را نمایان می‌کند. فضایی که پس از نصب سقف قوسی ایجاد می شود را طاق می‌نامند. سقف طاق‌دار و سقف طاق بشکه ای دو شکل رایج سقف های قوسی هستند.
سقف بشکه‌ای
این طراحی سقف، با شکل منحنی یا نیم دایره‌ای شبیه به شکل بشکه یا نیم استوانه شناخته می‌شود. سقف بشکه‌ای معمولا در ساخت و سازهای مسکونی و تجاری به عنوان یک المان طراحی مورد توجه قرار دارد. از این سقف شیروانی در ورودی ها، ایوان ها یا بخش‌های کوچک می‌توان استفاده کرد. پوشش سقف بشکه‌ای، از مواد مختلف سقفی از جمله آسفالت، ورق‌های فلزی یا کاشی‌های سفالی یا بتنی ساخته می شوند.
سقف شیروانی کمانی
سقف کمانی قاب‌های قوسی شکل مستقلی هستند، که ساخت آن‌ها سبک و آسان و هزینه تولید آن‌ها پایین است. این مدل سقف، در سوله و انبار کاربرد دارد. همچنین نگهداری از آن نسبت به سقف های دیگر مراقبت کمتری نیاز خواهد داشت. این سقف‌ها به سقف فرانسوی نیز معروف هستند. سقف شیروانی کمانی بهترین انتخاب برای گلخانه‌هاست.
سقف مخروطی
سقف‌های شیروانی مخروطی بیشتر در بالای برج‌ها و قلعه‌های شهر در قرون وسطا دیده می‌شدند. اما امروزه نیز طراحان و معماران در سبک مدرن از این مدل سقف استفاده می‌کنند. از طریق این سقف می‌توان به خوبی آب را به مخازن هدایت کرد و به همین دلیل آن را در رده سقف‌های دوست‌دار محیط طیست قرار می‌دهند.
سقف با پیش‌آمدگی لبه بام
این نوع سقف تقریبا مشابه سقف کلاسیک است، با این تفاوت که لبه‌های زیرین سقف به دیوارهای بیرونی خانه اتصال دارند.
سقف شیروانی متقاطع با بال یکطرفه و پلان T شکل
این سقف در واقع نوعی سقف هایپ است که از یک طرف شیبدار آن، یک سربرگ افقی ایجاد می‌شود. در نگاه اول به نظر می‌رسد که دو سقف شیروانی کلاسیک در خلاف جهت یکدیگر و عمود بر هم، اما با قله‌های یکی کوتاه‌تر از دیگری طراحی شده‌اند. معمولا قسمت افقی سقف قله بلندتری دارد.
سقف هایپ بریتیش
در این نوع سقف، برخلاف سقف شیروانی کلاسیک که از پیوند چهار بخش مثلثی شکل، ترکیب ساختار سقف کامل می‌شد، با ترکیبی جدید جواجه هستیم. در دو ضلع ساختمان و مثلث و در دو ضلع دیگر ذوزنقه داریم و با پیوند این اضلاع در قله سقف یه خط ممتد افقی ظاهر خواهد شد. گاهی این سقف را به صورت دو طبقه نیز طراحی می‌کنند که در کلیساها و خانه‌های حومه شهر در گذشته رواج داشته است.
سقف پروانه‌ای یا V شکل
سقف پروانه‌ای سبکی از طراحی سقف است که با وارونگی فرم استاندارد سقف متمایز می‌شود. در تمامی سقف‌های شیروانی حالت قله سقف در اوج قرار دارد، اما در این سبک، آن را در پایین‌ترین نقطه قرار می‌دهند. همین شکل از طراحی سبب می‌شود که باله‌های سقف به شکل بال‌های پروانه به نظر برسند. به دلیل اینکه آب باران می تواند بیش از دو نقطه از پشت بام خارج شود، این سبک طراحی، فاقد ناودان است. دیوارهای کناری ساختمان در سقف پروانه‌ای، می‌توانند در ارتفاع بالاتری طراحی شوند و پنجره‌های شیشهای، بدون مختل کردن حریم خصوصی اجازه ورود به نور می‌دهند.
سقف پراو (Prov)
در این مدل، امتداد سقف شیروانی در بخش قله آن امتداد می یابد و یک لبه زاویه دار کشیده در پشته ایجاد می‌کند که به عنوان پراو یا «بالدار» شناخته می‌شود. این طراحی سقف می‌تواند یک سبک پست مدرن از نمای ساختمان شما ایجاد کند.
سقف مانیتور (Monitor)
مانیتور در معماری، سازهای برآمده است که در امتداد خط الراس یک سقف شیروانی دو شیب قرار دارد. سقف این سازه، به موازات سقف اصلی قرار می‌گیرد. کناره‌های بلند مانیتورها معمولا دارای پنجره‌هایی برای روشنایی یا تهویه فضای زیر سقف هستند.
سقف کامپلیوم (Compluvium)
کاوایدیوم یا دهلیز نام لاتین اتاق‌های اصلی در خانه رومیان باستان بود. برای این اتاق، یک دهانه مرکزی در پشت بام (compluvium) و یک حوض آب باران (Impluvium) در زیر آن طراحی می‌شد. این سبک از طراحی برای جمع‌آوری، فلتراسیون آب باران و نیز تهویه ساختمان بسیار موثر عمل می‌کرد.
سقف گنبدی
این مدل شبیه یه نیمه بالایی یک کره تو خالی است که بر روی ساختمان‌های مربعی و مستطیلی‌شکل قابل اجراست. رأس گنبد می‌تواند بسته یا باز کار شده و با فانوس و یا گنبد هرمی دیگری پوشانده شود.
سخن پایانی
سقف شیروانی با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، گزینه‌ای عالی برای پوشش سقف، به ویژه در مناطق با بارندگی بالا است. این ساختار نه تنها عملکرد خوبی در مقابل باران دارد، بلکه امکان ایجاد یک نمای زیبا و هماهنگ برای ساختمان را نیز فراهم می‌کند. انتخاب این نوع سقف با توجه به شرایط خاص منطقه و سلیقه طراحان و سازندگان، بهبود استحکام و زیبایی ساختمان را تضمین می‌کند.
